Dieta lekkostrawna – najważniejsze fakty i mity oraz przykładowy jadłospis

Dieta lekkostrawna stanowi modyfikacje diety podstawowej opartej na zasadach zdrowego odżywienia się. Jak sama nazwa wskazuje, jest to interwencja żywieniowa mająca na celu odciążenie układu pokarmowego, poprzez spożywanie posiłków, które ze względu na swoje cechy (kompozycja, metoda przygotowania itp.), są łatwo trawione przez nasz organizm. Dieta lekkostrawna jest stosowana po to, aby:

• odciążyć przewodu pokarmowy (bądź też chory narząd),
• zmniejszyć dolegliwości ze strony układu pokarmowego,
• poprawić trawienie i wchłanianie składników odżywczych i tym samym wpłynąć na stan zdrowia osoby chorej

Poznaj fakty i mity na temat diety lekkostrawnej

Dieta lekkostrawna zakłada ograniczenie ilości przyjmowanych kalorii -MIT

Dieta lekkostrawna jest dietą normokaloryczną. Zatem stosując tę interwencję żywieniową jemy zgodnie z naszym zapotrzebowaniem, dostarczając sobie wszystkich niezbędnych składników odżywczych. Nie jest to a priori dieta odchudzająca. Zasadnicza modyfikacja tego modelu żywienia polega na doborze odpowiednich produktów, potraw i technik kulinarnych, a nie na ograniczaniu spożycia kilokalorii. Chyba że są ku temu dodatkowe wskazania dietetyczne np. dana osoba musi stosować dietę lekkostrawną i zredukować swoją masę ciała.

W diecie lekkostrawnej należy zrezygnować całkowicie z produktów zawierających błonnik – MIT

W diecie lekkostrawnej ograniczamy spożycie produktów, które zawierają przede wszystkim duże ilości błonnika nierozpuszczalnego*. Tę frakcję włókna pokarmowego znajdziemy głównie w:

• pełnoziarnistych produktach zbożowych,
• orzechach,
• otrębach,
• nasionach,
• a także w niektórych owocach i warzywach (głównie w pestkach i skórce).

Zatem całkowita eliminacja błonnika pokarmowego nie jest tu wskazana, a jedynie zaleca się, aby jego spożycie oscylowało wokół dolnej granicy podaży, czyli do 25 g/dobę.

* Błonnik nierozpuszczalny może powodować objawy ze strony układu pokarmowego. Jego spożycie zwiększa ilość wydzielanych soków trawiennych i gastryny oraz prowadzi do zwiększenia masy kałowej i nasilenia perystaltyki.

Dieta lekkostrawna jest dietą eliminacyjną – FAKT

Dieta eliminacyjna to bardzo szerokie pojęcie. Z reguły ten rodzaj diety stosuje się w celu poprawy swojego stanu zdrowia i samopoczucia poprzez wykluczenie jednego lub kilku składników, które wywołują jakieś niepokojące objawy, np. wysypkę czy biegunkę (choć oczywiście można stosować eliminacje pokarmowe z przyczyn innych niż zdrowotne – np. ze względów ideologicznych). Osoby stosujące dietę lekkostrawną również dokonują pewnych wykluczeń, a mianowicie unikają produktów i potraw, które są uznawane za ciężkostrawne, ponieważ są:

• wzdymające,
• tłuste,
• ostre,
• zawierają stosunkowo duże ilości błonnika.

I dlatego mogą powodować różnego rodzaju dolegliwości ze strony układu pokarmowego.

Dietę lekkostrawną warto stosować na co dzień – MIT

Dieta lekkostrawna, jak każda inna dieta eliminacyjna, powinna być stosowana jedynie w uzasadnionych przypadkach. Stosowanie tego modelu żywienia zalecane jest przede wszystkim w :

• schorzeniach układu pokarmowego (np. stany zapalne jelit i błony śluzowej żołądka, nieswoiste choroby jelit np. choroba Leśniowskiego-Crohna),
• chorobach przyzębia,
• nowotworach (np. jelita grubego),
• okresie okołooperacyjnym i w trakcie rekonwalescencji,
• chorobach infekcyjnych przebiegających z gorączką,
• żywieniu osób starszych.

Biorąc pod uwagę specyfikę omawianej diety można uznać ją także za dietę o charakterze leczniczym. Stosuje się ją bowiem jako wsparcie żywieniowe w leczeniu wielu chorób. Zatem nie ma przesłanek, aby osoby zdrowe wybierały właśnie ten model żywienia – jest to niepotrzebne.

Dieta lekkostrawna zawsze powinna wyglądać tak samo u wszystkich osób, które zdecydowały się ją stosować – MIT

Choć można wyodrębnić ogólne zalecenia dotyczące diety lekkostrawnej, należy pamiętać, że każdy przypadek jest inny, a żywienie powinno być zawsze dostosowane do stanu zdrowia, chorób towarzyszących oraz preferencji żywieniowych danej osoby. Ponadto, to co może służyć jednemu człowiekowi niekoniecznie będzie dobrze tolerowane przez innego, nawet z tą samą jednostką chorobową.

W Internecie jest wiele dostępnych tabelek z wypisanymi produktami „zalecanymi” i „przeciwskazanymi” w diecie lekkostrawnej. Część z nich jest bardzo restrykcyjna. Warto traktować te informacje jedynie jako dobrą wskazówkę (które produkty najprawdopodobniej będą dla nas neutralne, a które mogą powodować dolegliwości) niż oficjalne wytyczne, których nie powinno się modyfikować. Należy pamiętać, że niekiedy już sama zmiana sposobu przygotowania danej potrawy, czy obróbki produktu, może wpłynąć na to, jak będzie ona tolerowana przez nasz układ pokarmowy.

W diecie lekkostrawnej zalecane jest smażenie, ale krótkie – MIT

Określenie „łatwostrawna” często rozumiane jest przez osoby na diecie jako szybka obróbka kulinarna (np. smażenie), co jest błędną interpretacją. Zbyt duża ilość tłuszczu w pożywieniu powoduje spowolnienie tempa opróżnia żołądka (jedzenie w nim „zalega)” oraz zwiększoną sekrecję cholocystokininy – hormonu, który może odpowiadać za nasilenie biegunek. Aby nie dopuszczać do takiej sytuacji i nie obciążać zbytnio przewodu pokarmowego, zaleca się inne metody przyrządzania potraw:

• gotowanie w wodzie lub na parze,
• duszenie bez obsmażania
• pieczenie w folii, pergaminie lub naczyniach ceramicznych.

Oprócz smażenia warto unikać potraw wędzonych i peklowanych.

Dieta lekkostrawna – kiedy i kto może ją stosować

Dieta lekkostrawna jest zalecana osobom z problemami trawiennymi tj: choroby trzustki, wrzody żołądka lub jelit, zapalenie trzustki czy inne choroby jelit. Celem diety jest zmniejszenie obciążenia dla układu trawiennego poprzez ograniczenie ilości tłuszczu i błonnika w diecie oraz unikanie produktów, które mogą podrażniać jelita. Diety lekkostrawnej powinny przestrzegać również osoby po operacjach jelit i trzustki oraz po zabiegach endoskopowych.

Nie ma konieczności stosowania diety lekkostrawnej przez osoby zdrowe, jednakże, jeśli ktoś czuje się po posiłku ciężko, ma problemy z trawieniem, występują wzdęcia czy bóle brzucha, warto rozważyć doraźną zmianą jadłospisu na kilka dni. Dieta lekkostrawna powinna być urozmaicona i zawierać odpowiednie ilości składników odżywczych, aby uniknąć niedoborów. Warto oczywiście poradzić się dietetyka, dlatego jeśli masz jakiekolwiek pytania, skorzystaj z formularza kontaktowego – doradzimy co i jak można poprawić.

Dieta lekkostrawna – produkty zalecane

Dieta lekkostrawna polega na spożywaniu produktów, które są łatwiejsze do strawienia. Zalecane. lekkostrawne produkty to między innymi:

• Warzywa: ziemniaki, marchew, burak, dynia, cukinia, zielona fasolka, kalafior, brokuły, szpinak
• Owoce: jabłka, banany, morele, brzoskwinie, melony, arbuzy, pomarańcze
• Produkty zbożowe: chleb razowy, kasze, płatki owsiane, ryż, makaron z pszenicy durum
• Mięso i ryby: chudego mięsa, takiego jak kurczak, indyk, cielęce, ryby, takie jak dorsz, płoć, tilapia
• Nabiał: jogurty naturalne, ser biały, mleko

Dieta lekkostrawna – czego unikać

Na diecie lekkostrawnej unika się produktów, które mogą być trudne do strawienia i przez to podrażniać nasz układ trawienny. Należy unikać:

• Słodyczy, produktów z cukrem i słodzonych napojów, ponieważ mogą one prowadzić do wzrostu wagi i zwiększać ryzyko chorób metabolicznych
• Tłustych mięs, tłustych ryb, tłustych nabiałów i ogólnie produktów z dużą zawartością tłuszczu, bo mogą one obciążać trzustkę i wątrobę oraz powodować zaparcia
• Produktów smażonych i fast foodów, które są trudne do strawienia i mogą powodować wzdęcia i bóle brzucha
• Ostrych przypraw i ciężkostrawnych warzyw i owoców, np. groch, fasola, kapusta, kalarepa, mogą powodować wzdęcia, bóle brzucha i zaparcia
• Napojów gazowanych, alkoholu, kawy, herbaty, ponieważ mogą one podrażniać żołądek i prowadzić do refluksu

Dieta lekkostrawna – przykładowe posiłki

*Na słodko

Budyń z kaszy jaglanej na mleku z musem z mango
390kcal

• Mleko 1,5 % – 250 g
• Przecier jabłkowy z mango np. Bio Organic
• Freshona z Lidla- 120 g
• Kasza jaglana – 50 g
• Siemię lniane (świeżo mielone) 5 g

1. Kaszę jaglaną ugotuj w mleku do momentu aż wchłonie cały płyn.
2. Następnie przełóż ją do miseczki i podawaj z musem z mango.
3. Całość posyp świeżo mielonym siemieniem lnianym.
4. Opcjonalnie: całość możesz lekko posłodzić (np. słodzikiem jeśli jest dobrze tolerowany)

Deser ryżowo – jabłkowy
435 kcal

• Jabłko – 300 g
• Mleko 1,5%- 250 g
• Ryż biały – 45 g
• Cynamon – 5 g

1. Ugotuj ryż na mleku.
2. Jabłka obierz i zmiksuj z cynamonem na mus.
3. Nałóż ryż do miseczki i dodaj mus
4. Opcjonalnie: całość możesz lekko posłodzić (np. słodzikiem jeśli jest dobrze tolerowany)

*Wytrawne

Pierś z kurczaka z burakami i tłuczonymi ziemniaczkami
(330 kcal)

• Mięso z piersi kurczaka, bez skóry – 100 g
• Buraki, gotowane w wodzie – 120 g
• Olej rzepakowy – 20 g
• Majeranek – 4 g
• Sól biała – 2 g
• Ziemniaki – 210 g
• Olej rzepakowy – 5 g
• Koper (w pęczkach) -5 g

1. Przypraw pierś z kurczaka, lekko polej olejem, przełóż do folii aluminiowej i piecz około 15 min.
2. Buraki możesz kupić ugotowane, pokrój je i przypraw.
3. Ugotuj ziemniaki w lekko osolonej wodzie.
4. Pognieć ziemniaki tłuczkiem na gładką masę z dodatkiem oleju. Opcjonalnie posyp koperkiem.

Kanapki z polędwicą i pomidorem
+ Sok marchwiowo-brzoskwiniowy (303 kcal)

• Pomidor (bez skórki) -110 g
• Chleb pszenny – 60 g
• Polędwica z indyka – 30g
• Sałata – 10 g
• Masło ekstra – 5 g
• Sok marchwiowo-brzoskwiniowy – 125 g

1. Chleb posmaruj masłem, połóż na nim sałatę, polędwice i pokrojonego pomidora (bez skórki).
2. Kanapki popij soczkiem.

Przypominajka!

Dieta lekkostrawna, pomimo że jest dietą eliminacyjną, powinna dostarczać wszystkich niezbędnych składników odżywczych i witamin. Ma to szczególne znaczenie w przypadku osób powracających do zdrowia. Posiłki powinny być lekkie i strawne, ale również smaczne i serwowane w taki sposób, aby zachęcać do jedzenia!

Ten model żywienia nie musi kojarzyć się wyłącznie z mdłymi posiłkami szpitalnymi, przetartymi zupami czy nieapetycznymi kleikami ryżowymi. Odpowiednie modyfikacje diety, w zależności od ogólnego samopoczucia i tolerancji na niektóre produkty osoby chorej – to klucz do zdrowia i zadbanie o szczęśliwy brzuszek :).