Zaburzenia z napadami objadania się – czym są i jak sobie z nimi radzić?

Zaburzenia z napadami objadania się (BED) to jedno z najczęściej występujących zaburzeń odżywiania, które charakteryzuje się utratą kontroli nad jedzeniem i towarzyszącym temu poczuciem winy. Choć sporadyczne przejedzenie zdarza się każdemu, osoby cierpiące na BED doświadczają powtarzających się epizodów objadania się, które znacząco wpływają zdrowie fizyczne i psychiczne. W tym wpisie przyjrzymy się dokładniej temu, jak diagnozuje się BED, jakie są jego objawy i możliwe przyczyny oraz czynniki ryzyka, aby lepiej zrozumieć mechanizmy stojące za tym zaburzeniem. Dowiesz się też, jak możesz sobie pomóc, jeśli podejrzewasz u siebie to zaburzenie.

Jak diagnozuje się zaburzenia z napadami objadania się?

Zaburzenia z napadami objadania się (ang. binge-eating disorder, BED) opisywane są jako nawracająca utrata kontroli nad ilością i sposobem jedzenia. Definicje opisują, że towarzyszy temu trudność w zakończeniu czynności jedzenia pomimo odczuwanego dyskomfortu związanego z przepełnieniem, a także pełna świadomość tych zachowań i późniejsze poczucie winy, obrzydzenia oraz odrazy względem siebie.

Zgodnie z DSM-5, aby zdiagnozować BED muszą zaistnieć poniższe kryteria:

A. Powtarzające się epizody niepohamowanego jedzenia.
B. Współwystępowanie z powyższym przynajmniej trzech następujących objawów:

1. Jedzenie dużo szybsze niż normalnie.
2. Jedzenie, aż do nieprzyjemnego uczucia pełności.
3. Jedzenie dużych porcji jedzenia pomimo nieodczuwania fizycznego głodu.
4. Jedzenie w samotności z powodu wstydu/zakłopotania jedzeniem.
5. Odczuwanie wstrętu do siebie, depresji lub winy po przejedzeniu.

C. Wyraźne cierpienie dotyczące niepohamowanego jedzenia.
D. Występowanie niepohamowanego jedzenia co najmniej 1 raz w tygodniu przez 3 miesiące.
E. Brak powtarzających się czynności kompensacyjnych w związku z niepohamowanym jedzeniem.

Biorąc pod uwagę te kryteria, zaburzenia z napadami objadania się dodatkowo klasyfikowane są pod kątem nasilenia:

• łagodne – średnio 1-3 epizodów objadania się w tygodniu,
• umiarkowane – średnio 4-7 epizodów objadania się w tygodniu,
• ciężkie – średnio 8-13 epizodów objadania się w tygodniu,
• bardzo ciężkie – średnio co najmniej 14 epizodów objadania się w tygodniu.

Zaburzenia z napadami objadania się vs. bulimia i anoreksja

Poniższa tabela pokazuje porównanie tych trzech zaburzeń odżywiania zgodnie z kryteriami diagnostycznymi DSM-5 [link].

Istotne:

• Dla BED charakterystyczne jest uporczywe myślenie o produktach spożywczych, a cel jedzenia polega na rozładowaniu napięcia, a nie na doświadczeniu walorów smakowych pokarmu.
• Stosowanie środków przeczyszczających lub ćwiczenia fizyczne w celu redukcji masy ciała tutaj będą rzadkością, w związku z tym konsekwencją tych zaburzeń jest przyrost masy ciała i otyłość.
• Warto jednak zwrócić uwagę, że pomimo tej korelacji, wzrost masy ciała oraz BMI powyżej normy nie są wymagane do rozpoznania, a zaburzenia z napadami objadania się mogą występować u osób z masą ciała w granicach normy.

Przejedzenie czy zaburzenia z napadami objadania się?

Nasz organizm nie jest z byle czego lepiony i potrafi sobie poradzić nawet z największym przejedzeniem. W końcu nadal tu siedzimy, choć przeżyliśmy niejedno wesele, święta i obiad u babci. Tak, jak napicie się wina raz w miesiącu nie czyni Cię alkoholikiem, tak jedno obżarstwo nie jest przejawem zaburzeń odżywiania.

Jednak jak wyznaczyć granicę między pojedynczym przejedzeniem a regularnym zjadaniem za dużo i za szybko? Być może pomyślałaś właśnie teraz, że:

• eskapady do lodówki po zjedzeniu kolacji,
• upychanie w koszu na śmieci opakowań po słodyczach tak, by nikt nie widział, co zjadłaś,
• zjadanie dodatkowej porcji posiłku, która była przewidziana na drugi dzień,
• podjadanie między posiłkami,
• zjadanie więcej, niż potrzebujesz do uzyskania sytości,

…zdarzają Ci się częściej niż byś tego chciała i nie do końca wiesz co z tym zrobić.

Pozwól, że zadam Ci kilka pytań:

1. Czy często zjadasz dużą w Twoim odczuciu ilość jedzenia w szybkim tempie?
2. Czy zdarza Ci się jeść mimo, że czujesz się ciężko i masz poczucie przejedzenia?
3. Czy jesz aż do momentu kiedy odczuwasz dyskomfort i ból żołądka?
4. Czy zastanawiasz się, co myślą o Twoich wyborach żywieniowych inni ludzie?
5. Czy jesz, kiedy nie jesteś głodna?
6. Czy dogadzasz sobie, sprawiasz sobie wysokokaloryczne uczty bez wyraźnego powodu?
7. Czy podjadasz duże ilości jedzenia między posiłkami?
8. Czy jesz, kiedy czujesz się samotna przygnębiona, zaniepokojona lub znudzona, kiedy targają Tobą silne emocje?
9. Czy wolisz jeść samotnie, bo niepokoi Cię sposób w jaki jesz lub ilości które zjadasz?
10. Czy po “napadzie  jedzeniowym” dręczy Cię poczucie winy?
11. Czy Twojemu jedzeniu towarzyszą określone rytuały, planujesz uczty z wyprzedzeniem?
12. Czy poświęcasz jedzeniu dużo uwagi, w dużym stopniu zaprząta Twoje myśli, a nawet utrudnia Ci normalne funkcjonowanie?
13. Po znacznym przejedzeniu nie wymiotujesz, nie używasz środków przeczyszczających ani nie ćwiczysz, żeby zrekompensować to, co zjadłaś?
14. Czy Twoje zachowania związane z jedzeniem powodują dyskomfort, unieszczęśliwiają Cię, a być może także ludzi w Twoim otoczeniu? 

Im więcej twierdzących odpowiedzi, tym większe możesz mieć podejrzenia, że do Twojego życia wkradły się zaburzenia z napadami objadania się. Pamiętaj też, że nie warto tutaj się samodiagnozować. Jeśli te kwestie są dla Ciebie problematyczne, warto rozważyć rozmowę ze specjalistą – psychodietetyk, psychoterapeuta. Profesjonalna diagnoza oparta na kryteriach DSM-5 pomoże określić, czy potrzebujesz wsparcia i jakie kroki możesz podjąć w kierunku poprawy zdrowia.

Kluczem do rozwiązania problemu jest zrozumienie relacji jakie masz z jedzeniem oraz potrzeb jakie jedzenie pozwala Ci realizować. Tak, to wymaga czasu, przyznaję, ale pozwala uzyskać długotrwały efekt.

Przyczyny i czynniki ryzyka zaburzeń z napadami objadania się

Przyczyny zaburzeń z napadami objadania się nie są w pełni znane. Ich podłoże jest złożone i wynika z interakcji różnych czynników psychologicznych, biologicznych oraz społeczno-kulturowych. Trudno rozstrzygnąć, który z determinantów miał największe znaczenie dla rozwoju zaburzeń czy podtrzymywania objawów. Jednak zrozumienie tych mechanizmów może pomóc w lepszym rozpoznaniu problemu i znalezieniu odpowiedniej formy wsparcia [link].

Przykładowe czynniki ryzyka zaburzeń z napadami objadania się

Czynniki biologiczne

• Genetyka

Część badań pokazuje, że skłonność do napadów objadania się może być dziedziczna. Osoby z rodzin, w których występują zaburzenia odżywiania, są bardziej narażone na ich rozwój [link]. Dziedziczenie mindsetu i spojrzenia na jedzenie może mieć tu nawet większe znaczenie, niż geny.

• Zaburzenia w neuroprzekaźnictwie

Tutaj obserwacje pokazują, że w przypadku zaburzenia z napadami objadania się równowaga neuroprzekaźników jest zakłócona, szczególnie w odniesieniu do serotoniny i dopaminy. Serotonina wpływa na regulację apetytu i nastrój, a jej niedobór może prowadzić do trudności w kontrolowaniu jedzenia. Dopamina, z kolei, jest związana z poczuciem nagrody i przyjemności.

U osób z BED układ nagrody w mózgu może działać w taki sposób, że jedzenie – zwłaszcza wysokokaloryczne – przynosi nadmierną przyjemność, co utrudnia powstrzymanie się od jedzenia [link], [link], [link].

Dlatego po pomoc w opanowaniu BED można udać się m.in. do psychiatry (mile widziane dodatkowe wykształcenie psychodietetyczne albo chociaż deklarowane zainteresowanie tym tematem).

• Nieprawidłowe działanie ośrodka głodu i sytości

Za uczucie głodu i sytości odpowiadają określone obszary w mózgu w podwzgórzu. W BED ośrodki te mogą działać niewłaściwie, przez co osoba ma trudności z odczuwaniem sytości nawet po spożyciu dużej ilości jedzenia. W grupach badanych osób z utratą kontroli nad jedzeniem, co jest również cechą charakterystyczną BED, zgłaszano zaburzenia regulacji funkcjonowania hormonów regulujących apetyt. Obserwacje wskazują na niższy poziom greliny na czczo oraz podwyższony poziom leptyny, co może prowadzić do osłabionej reakcji organizmu na uczucie głodu i sytości. Ponadto stwierdzono nieprawidłową regulację poziomu greliny po posiłku, co może sprzyjać utrzymywaniu się apetytu mimo spożycia jedzenia.

W praktyce oznacza to, że u osób z BED mózg nie „reguluje” jedzenia w normalny sposób – zarówno z powodu nadmiernej potrzeby nagrody (dopamina), jak i zaburzeń w odbieraniu sygnałów sytości (podwzgórze). To połączenie prowadzi do trudności w kontrolowaniu napadów objadania się [link], [link].

Odnosząc się do tych czynników biologicznych, warto podkreślić, że mimo, iż są one często wskazywane jako istotne w rozwoju zaburzeń z napadami objadania się, to wciąż brakuje jednoznacznych dowodów i kompleksowych badań w tym zakresie. Dokładne mechanizmy rozwoju zaburzeń nie są jeszcze w pełni poznane, a wyniki badań często bywają niejednoznaczne lub ograniczone przez małe grupy badawcze.

Czynniki społeczno-kulturowe

• Wpływ mediów
• Presja społeczna
• Kulturowe “normy”

Znaczącą rolę w powstawaniu zaburzeń odżywiania mają również media społecznościowe, kultura i wszelkie powszechnie założone “normy”, a także bliskie osoby oraz ich poglądy. Czyli ogólnie rzecz biorąc całe środowisko, w którym się obracamy na co dzień. Same zapewne dobrze znamy promowanie kultu szczupłej sylwetki, kreowanie przez media “idealnych” kształtów i stawianie szczupłości jako coś bardziej atrakcyjnego i koniecznego do lepszego i szczęśliwego życia. To z kolei skutkuje poszukiwaniem skutecznych sposobów na odchudzanie, niestety często bardzo restrykcyjnych. Kultura diet zrobiła nam wiele złego. To dzięki niej zdrowe odżywianie traktujemy jedynie jako element chudnięcia. A same wpędzamy się w kompleksy, wieczne porównywanie do wyidealizowanych sylwetek i spadek samooceny. To wszystko może mieć wpływ na rozwój zaburzeń odżywiania u niektórych osób. Oczywiście to nie działa tak, że akurat właśnie te czynniki doprowadzają do napadów objadania. Ale niewątpliwie mają one znaczenie w patogenezie tych zaburzeń [link], [link].

Czynniki psychologiczne

• Stres, traumy, różne doświadczenia życiowe
• Perfekcjonizm
• Indywidualne cechy osobowości
• Niska samoocena i niskie poczucie atrakcyjności

Czynniki psychologiczne odgrywają ważną rolę w rozwoju zaburzeń odżywiania, również zaburzenia z napadami objadania się. Stres, traumy czy trudne doświadczenia życiowe mogą prowadzić do traktowania jedzenia jako jedynego sposobu radzenia sobie z emocjami lub chwilowej ulgi.

Osoby o cechach perfekcjonistycznych, które stawiają sobie wygórowane wymagania, mogą odczuwać silną frustrację i rozczarowanie, gdy nie są w stanie ich spełnić, co może potęgować skłonność do regulacji napięcia poprzez jedzenie i napady objadania się.

Indywidualne cechy osobowości, takie jak impulsywność czy trudności w regulacji emocji, mogą utrudniać kontrolę nad zachowaniami związanymi z jedzeniem. Dodatkowo niska samoocena często sprawia, że osoby bardziej koncentrują się na swoim wyglądzie i jedzeniu, traktując je jako sposób na poprawę poczucia własnej wartości, co w efekcie może przyczynić się do rozwoju zaburzeń odżywiania [link], [link], [link].

Jak widać, tych czynników ryzyka jest sporo. I nigdy nie jest tak, że jakiś jeden konkretny z nich ma tutaj największe znaczenie. Zaburzenie z napadami objadania się przebiega w sposób dynamiczny. Wyróżnia się fazę rozwoju, fazę podtrzymania zaburzenia i okresy prób kontroli napadów objadania się. Odwlekanie konfrontacji z tymi przyczynami może podtrzymywać regularność napadów objadania się. Dlatego warto zgłosić się po pomoc do odpowiedniego specjalisty, żeby pomógł on kompleksowo podejść do całego tematu.

Zaburzenia z napadami objadania się – jak można sobie pomóc?

Plan leczenia zaburzeń odżywiania z napadami objadania się zależy od przyczyn, nasilenia zaburzeń i indywidualnych cech pacjenta. Ogólnie celem leczenia jest zmniejszenie napadów objadania się oraz ukierunkowanie na wszystkie objawy, dolegliwości, skutki i problemy ze zdrowiem psychicznym oraz fizycznym.

Skuteczne leczenie BED wymaga współpracy wielu profesjonalistów – psychiatry, psychologa, psychoterapeuty i dietetyka. Terapia najczęściej nie wymaga hospitalizacji. Jedynie w przypadku występowania nasilonych objawów psychopatologicznych czy licznych, poważnych powikłań należy rozważyć leczenie szpitalne [link].

Oparte na dowodach metody leczenia BED, zalecane przez międzynarodowe wytyczne obejmują głównie:

• psychoterapię
• farmakoterapię.

Niektóre źródła mówią również o dużej roli grupy wsparcia jako pomocy w procesie zdrowienia. Podkreśla się również istotę samodzielnej pracy nad zaburzeniami oraz działaniami proflaktycznymi, by zmniejszyć ryzyko nawrotów zaburzeń [link], [link].

Psychoterapia

Skuteczne metody psychoterapii w przypadku zaburzeń objadania się obejmują głównie terapię poznawczo-behawioralną (CBT), psychoterapię interpersonalną i dialektyczną terapię behawioralną (DBT) [link].

Terapia poznawczo-behawioralna

Terapia poznawczo-behawioralna ma najwięcej dowodów na skuteczność w leczeniu BED [link], [link].

Pomaga ona:

• zidentyfikować myśli i schematy prowadzące do napadów objadania się,
• pracować nad emocjami wyzwalającymi epizody kompulsywnego jedzenia,
• nauczyć się technik samokontroli wspierających m.in. w profilaktyce nawrotów epizodów, 
• wypracować zdrowsze strategie radzenia sobie z trudnościami.

Terapia interpersonalna

Ta metoda terapii skupia się na relacjach międzyludzkich i tym, jak wpływają one na nasze emocje oraz zachowania, w tym na napady objadania się. Może odbywać się indywidualnie lub w grupie.

Głównym założeniem tej terapii jest to, że poprawa relacji z innymi ludźmi może zmniejszyć negatywne emocje, które często prowadzą do objadania się. Szczególną uwagę zwraca się na problemy z niską samooceną i perfekcjonizmem, które mogą być związane z zaburzeniem.

W ramach terapii pacjent uczy się:

• rozpoznawać, jakie relacje lub sytuacje społeczne wpływają u niego na napady objadania się,
• wprowadzać stopniowe, pozytywne zmiany w tych relacjach, np. poprzez lepszą komunikację czy wyznaczanie granic [link], [link].

Terapia dialektyczno-behawioralna

Terapia DBT skupia się z kolei na nauce sposobów radzenia sobie z trudnymi emocjami i kontrolowania impulsów, takich jak napady objadania się. Pomaga osobom, które mają skrajne, sprzeczne emocje i myśli, znaleźć równowagę i lepiej zarządzać swoimi reakcjami.

Podczas terapii pacjent uczy się kilku kluczowych umiejętności:

• uważność (mindfulness) – czyli bycia świadomym swoich myśli, emocji i sygnałów z ciała bez oceniania ich. Pomaga to lepiej rozpoznawać, kiedy pojawia się chęć objadania się.
• tolerancja na stres (distress tolerance) – techniki pomagające radzić sobie w trudnych momentach bez uciekania się do szkodliwych zachowań, takich jak jedzenie pod wpływem emocji.
• regulacja emocji (emotional regulation) – sposoby na zrozumienie i kontrolowanie własnych uczuć, zamiast pozwalania, by przejmowały nad nami kontrolę.
• efektywność interpersonalna (interpersonal effectiveness) – umiejętność budowania zdrowych relacji i skutecznego wyrażania swoich potrzeb, co może pomóc w unikaniu napięć prowadzących do objadania się.

Dzięki terapii DBT pacjenci uczą się lepiej rozumieć swoje emocje, reagować na nie w bardziej świadomy sposób i unikać destrukcyjnych zachowań, takich jak kompulsywne jedzenie [link], [link].

Farmakoterapia

Farmakoterapia powinna być stosowana jako wsparcie terapii psychologicznej. Jednak tak naprawdę bywa ona też pomocą pierwszego rzutu dla pacjentów, którzy nie mają dostępu do psychoterapii lub jej odmawiają.

W wielu przypadkach farmakoterapia wydaje się być konieczna z powodu licznych schorzeń współwystępujących z BED, np. depresja, otyłość, choroby sercowo-naczyniowe, nadciśnienie, cukrzyca, problemy ze snem, zaburzenia żołądkowo-jelitowe. Więc tutaj wszystko zależy od zaawansowania pojawiających się epizodów i indywidualnego stanu zdrowia pacjentów, u których zdiagnozowano zaburzenia z napadami objadania się. O wprowadzeniu farmakoterapii decyduje lekarz, więc to temat dla specjalisty, który odpowiednio dobierze leki ukierunkowane na redukcję napadów objadania się oraz leczenie chorób współistniejących [link].

Samopomoc w BED – jak możesz działać na co dzień?

Oprócz profesjonalnego leczenia, warto wdrożyć różne techniki na co dzień, które pomagają lepiej zrozumieć swoje nawyki i stopniowo odzyskać kontrolę nad jedzeniem.

1. Prowadzenie dziennika jedzenia i emocji

Zapisując, co i kiedy jesz oraz jakie emocje temu towarzyszą, możesz zauważyć schematy prowadzące do napadów objadania się. Świadomość własnych zachowań to pierwszy krok do zmiany. Dzięki temu można wyciągnąć wnioski, połączyć kropki, co łączy się z takim napadem. A to już spore pole do działania, zarówno samodzielnego, jak i z terapuetą.

2. Techniki uważności (mindfulness)

Praktykowanie uważnego jedzenia, czyli skupianie się na smaku, konsystencji i sygnałach głodu oraz sytości, może pomóc ograniczyć impulsywne jedzenie. Dzięki niemu sprawniej wyłapiesz moment, w którym jesteś już najedzona, jak się czujesz po takim posiłku i jakie porcje są dla Ciebie najbardziej sprzyjające. Nie musisz na start jeść wszystkich posiłków zgodnie z mindfulness. Na początku warto wybrać 1-2 posiłki w ciągu dnia, gdzie masz możliwość spokojnego i uważnego spożycia posiłku. Mogą być to posiłki w porach dnia, w których zauważysz wzmożoną częstotliwość epizodów objadania się.

Pomocne mogą być także ćwiczenia oddechowe i medytacja, żeby zredukować stres i zmniejszyć napięcie.

3. Praca nad emocjami

Napady objadania się często mają podłoże emocjonalne. Warto rozwijać zdrowsze sposoby radzenia sobie ze stresem, takie jak np.:

• pisanie dziennika emocji,
• ćwiczenia oddechowe i relaksacyjne,
• robienie dla siebie małych, miłych rzeczy, pomagających zmniejszyć napięcie i odciągnąć uwagę od natrętnych myśli,
• ruch i ulubione formy aktywności fizycznej,
• znalezienie hobby, które odwraca uwagę od jedzenia jako sposobu na regulację nastroju,
• rozmowy z bliskimi, kontakt z nimi w trudnych chwilach, jak i jako element profilaktyki nawrotów epizodów objadania się (oczywiście, jeśli to jest dla nas pomocne, a nie będzie dodatkowym triggerem do napadów).

4. Brak wprowadzania dodatkowych ograniczeń, zakazów, nakazów związanych z jedzeniem czy ruchem

W przypadku istniejących zaburzeń odżywiania z napadami objadania się wprowadzanie postanowień w stylu “zero słodyczy na miesiąc”, “brak fast foodów od jutra” albo wyzwania “7 dni 7 treningów” nie poskutkują realnym ograniczeniem epizodów kompulsywnego jedzenia. To działanie, które ma “zaleczyć” skutek, a przecież źródło trudności wówczas nie zmienia się. Samo jedzenie nie jest problemem, to tylko objaw innych aspektów, z którymi osoby z BED sobie nie radzą.

Skuteczna pomoc polega na tym, by znaleźć prawdziwą przyczynę pojawienia się napadów i ich podtrzymywania. Trzeba zastanowić się m.in. jakie potrzeby próbujesz zaspokoić jedzeniem, od czego chcesz uciec, czego Ci brakuje aktualnie itd. Bez znalezienia przyczyny problemów ciężko jest skutecznie pomóc komuś lub samemu sobie. Pomocna może okazać się książka „Bez liczenia i ważenia„.

5. Brak obwiniania siebie

Poczucie winy po epizodzie objadania się może prowadzić do jeszcze większego stresu i nakręcać błędne koło zaburzenia. Ważne jest, aby potraktować takie sytuacje jako sygnał do refleksji, wyciągnięcia wniosków, a nie powód do ukarania siebie. Zamiast wyrzutów sumienia, warto zastanowić się, co doprowadziło do napadu i jak można temu zapobiec w przyszłości. Praktykowanie życzliwości wobec siebie oraz rozwijanie bardziej wyrozumiałego podejścia do własnych trudności może być kluczowym elementem wychodzenia z BED.

6. Daj sobie czas i skup się na procesie

I to prawda, że to wszystko wymaga czasu i jest trudne. Zaburzenia z napadami objadania się i występujące epizody kompulsywnego jedzenia to swego rodzaju nawyk i sposób na zmniejszenie napięcia lub ucieczkę od problemów (oczywiście krótkotrwałą i mało skuteczną na dłuższą metę). A zmiana nawyków i przerobienie ich na nowe nie jest łatwe. Przez pewien czas praca nad tym może powodować jeszcze większy dyskomfort, ale z czasem będzie łatwiej. Biorąc pod uwagę poprawę jakości życia z mniejszą ilością epizodów lub ich brakiem na co dzień, to niewątpliwie coś nad czym warto spróbować popracować.

Ponadto, nie ma jedynego właściwego schematu działania, bo dla każdej osoby z BED może wyglądać to inaczej. Każdy może mieć różne doświadczenia, bazowe umiejętności, myśli, przekonania, schematy działania w trudniejszych momentach życia, zasoby czasowe i można tak długo wymieniać. To, co będzie ważne, to określenie swoich realnych na ten moment możliwości i małego kroku czy małych kroków, które można wykonać jako pierwsze. Dlatego w tej drodze będą pomocni specjaliści, którzy będą umiejętnie towarzyszyć w procesie do zdrowienia.

Źródła

• Giel KE, Bulik CM, Fernandez-Aranda F, et al. Binge eating disorder. Nat Rev Dis Primers. 2022;8(1):16.
• Brytek-Matera, A. (red.). Psychodietetyka. Wydawnictwo Lekarskie PZWL; 2020.
• Barakat S, McLean SA, Bryant E, et al. Risk factors for eating disorders: findings from a rapid review. J Eat Disord. 2023;11(1):8.
• Kucharska K, Kostecka B, Tylec A, Bonder E, Wilkos E. Binge eating disorder – etiopathogenesis, disease and treatment. Advances in Psychiatry and Neurology. 2017;26(3):154-164.
• Westenhoefer J. Kiedy cierpisz na zaburzenia odżywiania. Wydawnictwo Lekarskie PZWL; 2023.
• National Eating Disorders Association. Eating Disorder Risk Factors. National Eating Disorders Association. Dostęp: 19.02.2025 https://www.nationaleatingdisorders.org/risk-factors/
• Broussard B, Johnston E. Eating Disorders. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2023. Dostęp: 19.02.2025 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK551700/
• Marucci S, Busetto L, Chianelli M, et al. Screening, Diagnosis, and Treatment of Patients with Binge Eating Disorder and Obesity: What the Endocrinologist Needs to Know. Endocrines. 2024; 5(1):87-101.
• Smith KE, Goldschmidt AB. Treatment of Binge-Eating Disorder Across the Lifespan: An Updated Review of the Literature and Considerations for Future Research. Curr Obes Rep. 2024;13(2):195-202.
• Bąk-Sosnowska M. Kryteria różnicowe zaburzenia z napadami objadania się i uzależnienia od pożywienia w kontekście przyczyn otyłości oraz jej leczenia. Psychiatr Pol. 2017;51(2):247-259.
• Walenda A, Bogusz K, Kopera M, et al. Regulacja emocji w zaburzeniu z napadami objadania się. Psychiatr Pol. 2021;55(6):1433-1448.